ลดการเกิดโรคไข้น้ำนมในแม่วัว

การลดการเกิดโรคไข้น้ำนมด้วยวิตามินและแร่ธาตุแบบแท่ง

            โรคไข้น้ำนม (Milk Fever หรือ Hypocalcemia) เป็นโรคที่มักพบในแม่โคนมที่คลอดลูกมาแล้วมากกว่า 2 ตัว โดยจะพบอาการป่วยอย่างรวดเร็ว ในระยะ 12-24 ชั่วโมงหลังคลอด

          สาเหตุของการเกิดโรคไข้น้ำนม เกิดจากระดับแคลเซียมในเลือดช่วงระยะหลังคลอดที่ต่ำอย่างฉับพลัน เนื่องจากแม่โคมีการสูญเสียแคลเซียมปริมาณมากจากกระบวนการคลอดลูก การขับรก และการผลิตนมน้ำเหลือง โดยการผลิตนมน้ำเหลืองต้องใช้ปริมาณแคลเซียมสูงถึง 20-30 กรัม ทำให้ระดับแคลเซียมในเลือดของแม่โคลดลงอย่างรวดเร็ว จากปกติอยู่ที่ 8.5-10 มิลลิกรัม/เดซิลิตร เหลือต่ำกว่า 7.5 มิลลิกรัม/เดซิลิตร ซึ่งปัจจัยโน้มนำส่วนหนึ่งเกิดจากการจัดการแร่ธาตุในอาหารไม่สอดคล้องกับความต้องการของแม่โคในช่วงก่อนคลอด คือ เกษตรกรมักเสริมแคลเซียมให้กับแม่โคก่อนคลอดเพื่อไม่ให้แม่โคขาดแคลเซียมหลังคลอด แต่การจัดการนี้จะส่งผลให้แม่โคไม่ได้เตรียมพร้อมในการสลายแคลเซียมจากกระดูกเข้าสู่กระแสเลือดได้ทันในช่วงหลังคลอด ทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำจนนำไปสู่โรคไข้น้ำนม

           อาการของโรคไข้น้ำนม โรคไข้น้ำนมแบบแสดงอาการ ในระยะแรกอาจจะสังเกตไม่เห็นอาการที่เด่นชัด เนื่องจากอาการต่างๆจะเกิดอย่างรวดเร็ว โดยจะพบอาการทางประสาท เช่น การตื่นกลัว ต่อมาจะพบแม่โคนอนคอพับเข้าหาลำตัว ซึม กล้ามเนื้ออ่อนแรงหรืออัมพาต หากยังไม่ได้รับการแก้ไขจะพบแม่โคนอนตะแคง ขาเหยียด และมีอาการท้องอืด ส่วนในแม่โคที่เป็นโรคไข้น้ำนมแบบไม่แสดงอาการ จะพบการกินอาหารลดลง ให้น้ำนมลดลง และมีความเสี่ยงต่อโรคอื่นๆตามมา

ภาพที่ 1  โคที่เป็นโรคไข้น้ำนมมีการนอนคอพับเข้าหาลำตัว

ภาพที่ 2  หากไม่ได้รับการรักษาโคจะนอนตะแคง พบอาการท้องอืด อัมพาต ภายใน 12-24 ชั่วโมง

ที่มา : https://www.nadis.org.uk/disease-a-z/cattle/grass-staggers-hypomagnesaemia/

          สาเหตุของการเกิดโรคไข้น้ำนม เกิดจากระดับแคลเซียมในเลือดช่วงระยะหลังคลอดที่ต่ำอย่างฉับพลัน เนื่องจากแม่โคมีการสูญเสียแคลเซียมปริมาณมากจากกระบวนการคลอดลูก การขับรก และการผลิตนมน้ำเหลือง โดยการผลิตนมน้ำเหลืองต้องใช้ปริมาณแคลเซียมสูงถึง 20-30 กรัม ทำให้ระดับแคลเซียมในเลือดของแม่โคลดลงอย่างรวดเร็ว จากปกติอยู่ที่ 8.5-10 มิลลิกรัม/เดซิลิตร เหลือต่ำกว่า 7.5 มิลลิกรัม/เดซิลิตร ซึ่งปัจจัยโน้มนำส่วนหนึ่งเกิดจากการจัดการแร่ธาตุในอาหารไม่สอดคล้องกับความต้องการของแม่โคในช่วงก่อนคลอด คือ เกษตรกรมักเสริมแคลเซียมให้กับแม่โคก่อนคลอดเพื่อไม่ให้แม่โคขาดแคลเซียมหลังคลอด แต่การจัดการนี้จะส่งผลให้แม่โคไม่ได้เตรียมพร้อมในการสลายแคลเซียมจากกระดูกเข้าสู่กระแสเลือดได้ทันในช่วงหลังคลอด ทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำจนนำไปสู่โรคไข้น้ำนม

           อาการของโรคไข้น้ำนม โรคไข้น้ำนมแบบแสดงอาการ ในระยะแรกอาจจะสังเกตไม่เห็นอาการที่เด่นชัด เนื่องจากอาการต่างๆจะเกิดอย่างรวดเร็ว โดยจะพบอาการทางประสาท เช่น การตื่นกลัว ต่อมาจะพบแม่โคนอนคอพับเข้าหาลำตัว ซึม กล้ามเนื้ออ่อนแรงหรืออัมพาต หากยังไม่ได้รับการแก้ไขจะพบแม่โคนอนตะแคง ขาเหยียด และมีอาการท้องอืด ส่วนในแม่โคที่เป็นโรคไข้น้ำนมแบบไม่แสดงอาการ จะพบการกินอาหารลดลง ให้น้ำนมลดลง และมีความเสี่ยงต่อโรคอื่นๆตามมา

            การป้องกันการเกิดโรคไข้น้ำนม ให้เพิ่มสัดส่วนแร่ธาตุที่มีประจุลบ เช่น คลอรีนและซัลเฟตในสูตรอาหารของแม่โคก่อนคลอดประมาณ 2 สัปดาห์ เพื่อเพิ่มความเป็นกรดในกระแสเลือด ซึ่งเป็นภาวะที่ส่งเสริมการทำงานของฮอร์โมนพาราไทรอยด์ช่วยเร่งการสลายแคลเซียมจากกระดูกและเร่งการดูดซึมแคลเซียมจากลำไส้เข้าสู่กระแสเลือด และควรควบคุมไม่ให้แคลเซียมในสูตรอาหารแม่โคก่อนคลอดสูงเกิน 1.35%

           ไดทีวิท แฟลช (Dietevit Flash) เป็นนวัตกรรมใหม่ของการเสริมวิตามินและแร่ธาตุที่อยู่ในรูปแบบแท่ง เพื่อลดปัญหาโรคไข้น้ำนมในโคนมหลังคลอดทั้งแบบแสดงอาการและไม่แสดงอาการ ให้โดยการกรอกไดเอททีวิท แฟลช จำนวน 2 แท่งหลังคลอดทางปากโคให้เข้าสู่กระเพาะรูเมน โดยจะปล่อยวิตามินและแร่ธาตุในกระเพาะรูเมนอย่างรวดเร็ว (90 นาที) ช่วยฟื้นฟูสุขภาพของแม่โคหลังคลอดและสนับสนุนระดับแคลเซียมในเลือด นอกจากนี้ยังมีไนอะซินที่มีคุณสมบัติในการเสริมการสังเคราะห์พลังงานที่ตับ ช่วยให้แม่โคได้รับพลังงานเพิ่มขึ้นเพียงพอต่อความต้องการ  

          สรุป : โรคไข้น้ำนมเป็นโรคที่มักพบในโคที่คลอดลูกหลายครั้ง โดยจะพบอย่างรวดเร็วหลังคลอด 12-24 ชั่วโมง เกิดจากแคลเซียมในกระแสเลือดต่ำจากการสูญแคลเซียมในกระบวนการคลอด การขับรก และการสร้างนมน้ำเหลือง แต่เนื่องจากเกษตรกรมักจะเสริมแคลเซียมในอาหารช่วงโคก่อนคลอด จึงทำให้โคไม่ได้เตรียมพร้อมในการสลายแคลเซียมจากกระดูกมาใช้ให้ทันในช่วงหลังคลอด จึงทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำตามมา สำหรับไดเอททีวิท แฟลช เป็นผลิตภัณฑ์วิตามินและแร่ธาตุในรูปแบบแท่ง ซึ่งเป็นนวัตกรรมใหม่เพื่อช่วยให้โคนมหลังคลอดได้รับแคลเซียมและพลังงานที่เพียงพอต่อความต้องการ และลดความเสี่ยงในการเกิดโรคไข้น้ำนมได้อีกทางหนึ่ง

ผลิตภัณฑ์ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตของโคนม:

  • ผลิตภัณฑ์พรีมิกซ์โคนม สำหรับผสมอาหาร Agromix Dairy No.45
  • ผลิตภัณฑ์ยีสต์ สำหรับผสมอาหาร Rumen yeast
  • ผลิตภัณฑ์ซีลีเนียมและวิตามินอี สำหรับผสมอาหาร Selenium E10+

ข้อมูลเพิ่มเติมที่เกี่ยวข้องการการป้องกันโรคของโค :